Υπέρταση στα παιδιά και τους εφήβους
05/05/2022 ,
Στα παιδιά και τους εφήβους η υπέρταση είναι πολύ πιο σπάνια από όσο στους ενήλικες, αλλά συχνότερη από όσο πιστεύουν οι περισσότεροι. Όσο μικρότερη η ηλικία του παιδιού, τόσο μικρότερη η πιθανότητα υπέρτασης. Tις τελευταίες δεκαετίες έχει διαπιστωθεί αύξηση της συχνότητας της υπέρτασης στα παιδιά και τους εφήβους, κυρίως λόγω της μεγάλης αύξησης της παιδικής παχυσαρκίας. Όμως κι άλλοι παράγοντες του σύγχρονου τρόπου ζωής, όπως η μειωμένη σωματική δραστηριότητα και ο χρόνος που διαθέτουν τα παιδιά μπροστά σε οθόνες (τηλεόραση, υπολογιστής) φαίνεται ότι παίζουν ρόλο.
Σε παιδιά ηλικίας κάτω από 12 ετών η υπέρταση είναι συνήθως «δευτεροπαθής», δηλαδή υπάρχει κάποια αιτία (νόσημα) που την προκαλεί. Συνήθως πρόκειται για βλάβη των νεφρών, ή στένωση της νεφρικής αρτηρίας, ή σπανιότερα νοσήματα των επινεφριδίων. Στους εφήβους (πάνω από 12 ετών) η «ιδιοπαθής» υπέρταση (δηλ. αυτή που δεν οφείλεται σε κάποιο νόσημα), όπως στους ενήλικες, είναι η συχνότερη αιτία, ιδίως αν υπάρχει υπέρταση στους γονείς και αυξημένο σωματικό βάρος.
Για τη μέτρηση της πίεσης χρειάζεται πιεσόμετρο πιστοποιημένο για μετρήσεις σε παιδιά και περιχειρίδα μεγέθους κατάλληλου για το μπράτσο του κάθε παιδιού. Για την αξιόπιστη διάγνωση της υπέρτασης χρειάζονται σχολαστικές μετρήσεις σε 2-3 επισκέψεις στο ιατρείο και επιβεβαίωση της αυξημένης πίεσης με μετρήσεις στο σπίτι (διπλές μετρήσεις πρωί και απόγευμα σε συνθήκες ηρεμίας για μερικές μέρες) ή με 24ωρη καταγραφή της πίεσης.
Η υπέρταση στα παιδιά δεν είναι αθώα, αλλά προκαλεί βλάβες στο καρδιαγγειακό σύστημα, όπως υπερτροφία της καρδιάς, σκλήρυνση αρτηριών, νεφρική βλάβη, κλπ. Η εγκατάσταση πρώιμων βλαβών προαναγγέλει αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά επεισόδια στη ενήλικη ζωή.
Σε όλες τις περιπτώσεις συνιστάται συστηματική εφαρμογή μη φαρμακευτικών μέσων για τη μείωση της πίεσης, κυρίως με μείωση σωματικούς βάρους (σε υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά), τακτική σωματική άσκηση, μείωση του αλατιού και δίαιτα πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά.
Φαρμακευτική θεραπεία συνιστάται όταν αποτύχει η προσπάθεια μείωσης της πίεσης με μη φαρμακευτικά μέσα για μερικούς μήνες. Σε μεγάλη αύξηση της πίεσης ή αν υπάρχουν διαπιστωμένες βλάβες συστήνεται άμεση έναρξη θεραπείας αφού διερευνηθεί το ενδεχόμενο δευτεροπαθούς υπέρτασης.
Για τη θεραπεία χρησιμοποιούνται τα ίδια φάρμακα όπως στους ενήλικες με την ίδια εξατομικευμένη στρατηγική. Προτιμώνται φάρμακα που έχουν μελετηθεί ειδικά σε παιδιά. Η θεραπεία είναι κατά κανόνα ισόβια και καθημερινή και χρειάζεται παρακολούθηση από γιατρό 1-2 φορές το χρόνο.
