Δευτεροπαθής υπέρταση σε νεαρούς υπερτασικούς ενήλικες

Γράφει ο Κωνσταντίνος Σταυρόπουλος

Η δευτεροπαθής υπέρταση υπολογίζεται ότι αφορά περίπου το 10% του γενικού υπερτασικού πληθυσμού παγκοσμίως [1]. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπεία μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντικά οφέλη για τους ασθενείς, ελαττώνοντας τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης, υποστρέφοντας τη βλάβη των οργάνων-στόχων, με τελικό αποτέλεσμα την παράταση του προσδόκιμου επιβίωσης και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.

Επομένως, η διερεύνηση όλων των υπερτασικών ασθενών για το ενδεχόμενο δευτεροπαθούς υπέρτασης θα είχε θέση σε ένα ιδανικό σύστημα υγείας. Άλλωστε, οι πρόσφατες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (ESC) προτείνουν τον έλεγχο όλων των υπερτασικών ασθενών για το ενδεχόμενο πρωτοπαθούς αλδοστερονισμού καθώς και όλων των νέων ασθενών (<40) για δευτεροπαθή υπέρταση. Στην πραγματικότητα, όμως, κανένα από τα υπάρχοντα συστήματα υγείας δε θα μπορούσε να σηκώσει το βάρος σε κονδύλια και ιατρικό προσωπικό για να διερευνήσει περισσότερους από 2 δισεκατομμύρια υπερτασικούς ασθενείς για τις πάνω από 100 διαφορετικές περιπτώσεις δευτεροπαθούς υπέρτασης.

Για το λόγο αυτό, οι Κατευθυντήριες Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης (ESH) έρχονται σε σύμπνοια με τις οδηγίες της Διεθνούς Εταιρείας Υπέρτασης (ISH) και προτείνουν τη διερεύνηση για δευτεροπαθή υπέρταση σε συγκεκριμένες ομάδες ασθενών. Συγκεκριμένα, οι οδηγίες της ESH, συνυπογεγραμμένες από τη Διεθνή Εταιρεία Υπέρτασης, συστήνουν τον έλεγχο για δευτεροπαθή υπέρταση σε όλους τους ασθενείς < 40 ετών με υπέρταση σταδίου 2 και άνω.

Ο de Freminville και οι συνεργάτες του δημοσίευσαν μια διατομεακή μελέτη χρησιμοποιώντας τις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων δύο Υπερτασιολογικών Κέντρων από δύο μεγάλα γαλλικά νοσοκομεία, ώστε να υπολογίσουν των επιπολασμό αλλά και τις μορφές δευτεροπαθούς υπέρτασης σε νεαρούς υπερτασικούς ενήλικες (έως 40 ετών) [2]. Συνολικά, 2090 νεαροί υπερτασικοί ενήλικες συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη. Από αυτούς, το 29.6% είχε κάποια μορφή δευτεροπαθούς υπέρτασης, με τον πρωτοπαθή αλδοστερονισμό να αποτελεί την πιο συχνή μορφή (54,8% των ασθενών με δευτεροπαθή υπέρταση). Η δεύτερη πιο συχνή αιτία δευτεροπαθούς υπέρτασης ήταν η νεφραγγειακή (18,4%) ενώ ακολουθούσαν η νεφροπαρεγχυματική (12,9%), το φαιοχρωμοκύττωμα/παραγαγγλειώματα (6%) και η υπέρταση λόγω λήψης φαρμάκων (κυρίως αντισυλληπτικών) με ποσοστό 5,2%.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το εύρημα ότι η ηλικιακή ομάδα 30-40 ετών εμφάνιζε συχνότερα κάποια δευτεροπαθή μορφή υπέρτασης έναντι των ασθενών 18-30 ετών (32,4% έναντι 27,2%, p= 0,024). Επιπλέον, η δευτεροπαθής υπέρταση ήταν συχνότερη στις γυναίκες από ότι στους άνδρες (34,4% έναντι 24,3%, p< 0,001), όπως και ο πρωτοπαθής αλδοστερονισμός, η νεφραγγειακή υπέρταση και η υποκαλιαιμία. Αντίθετα, η ανθεκτική υπέρταση ήταν πιο συχνή στους άνδρες. Tέλος, το θύλη φύλο, η υποκαλιαιμία, η λήψη τουλάχιστον δύο αντιυπερτασικών παραγόντων, η απουσία οικογενειακού ιστορικού υπέρτασης, ο δείκτης μάζας σώματος <25 kg/m2 και ο διαβήτης συσχετίσθηκαν με σημαντικά υψηλότερη επίπτωση δευτεροπαθούς υπέρτασης.

Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι ο επιπολασμός της ανθεκτικής υπέρτασης στους νεαρούς ενήλικες (έως 40 ετών) είναι σημαντικά υψηλότερος από τον εκτιμώμενο επιπολασμό της δευτεροπαθούς υπέρτασης στον γενικό υπερτασικό πληθυσμό (29,6% έναντι 10%). Τα δεδομένα αυτά βρίσκονται σε σύμπνοια με τις πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες της ESC, που συστήνουν τη διερεύνηση για δευτεροπαθή υπέρταση σε όλους τους νέους ασθενείς ανεξάρτητα από το στάδιο της υπέρτασης. Το σίγουρο είναι ότι περισσότερες μελέτες με κατάλληλο σχεδιασμό για να διερευνήσουμε τον πραγματικό επιπολασμό της δευτεροπαθούς υπέρτασης.