Aprocitentan: Ο FDA εγκρίνει ένα Πρωτοποριακό Φάρμακο για την Ανθεκτική Υπέρταση

Dual endothelin antagonist aprocitentan for resistant hypertension

Γράφει η Παναγιώτα Ανυφαντή

Στις 19 Μαρτίου 2024, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (Food and Drug Administration, FDA) ενέκρινε την απροσιτεντάνη (Tryvio), ένα νέο φάρμακο σχεδιασμένο για τη θεραπεία ασθενών με ανθεκτική υπέρταση. Αρκετά φάρμακα αυτής της κατηγορίας ήδη κυκλοφορούν και χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της πνευμονικής υπέρτασης. Αντίθετα, η απροσιτεντάνη είναι ο πρώτος ανταγωνιστής υποδοχέα ενδοθηλίνης που λαμβάνει έγκριση για τη συστηματική αρτηριακή υπέρταση.

Αυτή η έγκριση αποτελεί σημαντικό ορόσημο καθώς η απροσιτεντάνη, χορηγούμενη από το στόμα μία φορά την ημέρα, προσφέρει ένα νέο μηχανισμό δράσης για τη διαχείριση της ανθεκτικής υπέρτασης. Η δράση της στοχεύει στην ενδοθηλίνη-1 (ET-1), έναν ισχυρό αγγειοσυσπαστικό παράγοντα που εμπλέκεται στην παθογένεια της υπέρτασης. Πιο συγκεκριμένα, αναστέλλει τη σύνδεση της ET-1 στους υποδοχείς ETA και ETB, αναχαιτίζοντας τις επιβλαβείς επιδράσεις της ET-1.

Η μελέτη

Το 2022 δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Lancet η μελέτη που οδήγησε στην έγκριση από τον FDA. Στη μελέτη συμμετείχαν 730 ασθενείς με συστολική αρτηριακή πίεση ιατρείου μεγαλύτερη από 140 mmHg παρά τη θεραπεία με τουλάχιστον 3 αντιυπερτασικά φάρμακα. Η μέση αρτηριακή πίεση στο ιατρείο ήταν 153/88 mmHg και η μέση 24ωρη περιπατητική αρτηριακή πίεση ήταν 138/83 mmHg. Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν καθημερινά από του στόματος απροσιτεντάνη 12,5 mg, απροσιτεντάνη 25 mg ή εικονικό φάρμακο σε αναλογία 1:1:1, επιπρόσθετα ενός συνδυασμού σταθερής δόσης με αμλοδιπίνη, βαλσαρτάνη και υδροχλωροθειαζίδη.

Μετά από τέσσερις εβδομάδες, η μέση μεταβολή στη συστολική αρτηριακή πίεση ήταν 15 mmHg με την απροσιτεντάνη και 11 mmHg με το εικονικό φάρμακο, με αποτέλεσμα μια στατιστικά σημαντική διαφορά της τάξης των 4 mmHg. Παρόμοιες διαφορές καταγράφηκαν και στην 24ωρη παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης. Κατά τη διάρκεια μιας φάσης επέκτασης 32 εβδομάδων που δεν ήταν ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο, η μείωση της αρτηριακής πίεσης διατηρήθηκε με την απροσιτεντάνη. Ωστόσο, η φάση αυτή αφορούσε αποκλειστικά την δόση των 25 mg που τελικά δεν εγκρίθηκε από τον FDA.

Η πιο κοινή παρενέργεια ήταν η κατακράτηση υγρών με οίδημα. Εμφανίστηκε στο 9% των ασθενών που έλαβαν την εγκεκριμένη από τον FDA δόση των 12,5 mg, και στο διπλάσιο ποσοστό (18%) των ασθενών που έλαβαν την υψηλότερη δόση των 25 mg.

Συμπέρασμα

Σύμφωνα με τις επίσημες οδηγίες συνταγογράφησης του FDA, η απροσιτεντάνη έχει ένδειξη 'για τη θεραπεία της υπέρτασης σε συνδυασμό με άλλα αντιυπερτασικά φάρμακα, για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης σε ενήλικες ασθενείς που δεν ελέγχονται επαρκώς με άλλα φάρμακα'.

Η έγκριση της απροσιτεντάνης είναι μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη για την αντιμετώπιση της ανθεκτικής υπέρτασης. Ο νέος μηχανισμός δράσης είναι ελπιδοφόρος, οπωσδήποτε όμως απαιτούνται περαιτέρω μελέτες και μακροπρόθεσμα δεδομένα για να καθοριστεί η πραγματική επίδραση του νέου φαρμάκου. Στη μεγάλη βασική δοκιμή, η εντυπωσιακή ανταπόκριση στο εικονικό φάρμακο κατέδειξε για άλλη μία φορά τη σημασία των ελεγχόμενων με εικονικό φάρμακο μελετών.

Τέλος, η σύγκριση της απροσιτεντάνης με παλαιότερους ανέξοδους παράγοντες, όπως η σπιρονολακτόνη, σαν συμπληρωματικό φάρμακο στην ανθεκτική υπέρταση, είναι επιβεβλημένη για να καθοριστεί η σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας για τη νέα θεραπεία.

Βιβλιογραφία

1. Schlaich MP, Bellet M, Weber MA, Danaietash P, Bakris GL, Flack JM, Dreier RF, Sassi-Sayadi M, Haskell LP, Narkiewicz K, Wang JG; PRECISION investigators. Dual endothelin antagonist aprocitentan for resistant hypertension (PRECISION): a multicentre, blinded, randomised, parallel-group, phase 3 trial. Lancet;400(10367):1927-1937.

2. Approved Tryvio label. U.S. Food and Drug Administration; 2024 Mar 19. (https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2024/217686s000lbl.pdf)